Yusuf Yavuz
Geçen yıl Avrupa’yı vuran kuraklık yüzünden zeytinde dünya önderi olan İspanya’da üretimde düşüş yaşandı. Türkiye’de ise zeytin ve zeytinyağı üretiminde büyük bir artış elde etti. Türkiye 2022’de sofralık zeytin üretiminde dünya önderi olurken zeytinyağı üretiminde ise İspanya’nın akabinde dünya ikincisi oldu. Fakat uzun müddettir maden ve güç projelerinin gayesindeki zeytinlikleri yıkıma açacak olan yasal düzenleme tam da üretimde rekorların geldiği bir devirde yine meclisin gündemine getirildi. AKP’li milletvekillerinin hazırlayıp TBMM’ne sunduğu kanun teklifine nazaran Maden Kanunu’na eklenen süreksiz unsurla ruhsat sahibi ya da kiracı olan maden firmaları zeytinliklerde madencilik yapabilecek. Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ‘kamu yararı’ gerekçesiyle zeytinliklerde madencilik tesisleri inşa edilmesine müsaade verebilecek. Kamuoyunda tekiyle karşılanan düzenlemenin geri çekilmesi talep ediliyor.
AKP milletvekillerinin imzasıyla Meclis’e sunulan ‘Elektrik Piyasası Kanunu ile Birtakım Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’, zeytinlik alanlardan madencilik yapılmasının önünü açacak düzenlemeler içeriyor. Daha evvel de çeşitli torba yasa düzenlemeleriyle gündeme gelen ve kamuoyunda büyük tartışmalara neden olan zeytinliklerle ilgili düzenlemeler yansılar üzerine geri çekilmişti. Lakin Türkiye’nin en değerli ziraî eserlerinden biri olan zeytinin üzerinde dolanan kara bulutlar bir türlü bitmek bilmiyor. AKP Düzce Milletvekili Fahri Çakır’ın birinci imzacısı olduğu yeni bir torba kanunu zeytinlikleri yine kamuoyunun gündemine getirdi.
ZEYTİNLİKLER MADENCİLİĞE AÇILACAK
Buna nazaran, Maden Kanunu’na eklenen süreksiz unsurla, ruhsat sahibi yahut rödövansçı olan gerçek yahut hukuksal şahıslar tarafından yürütülen madencilik faaliyetlerinin, tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanlar yahut fiili olarak üzerinde zeytinlik bulunan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin diğer alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madenciliğe müsaade verilecek. Düzenleme, zeytin alanının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının, müsaade verilecek maden alanlarının bulunduğu ilçe ve vilayet sonlarına öncelik vermek suretiyle taşınmasına, alanda madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ait süreksiz tesisler inşa edilmesine, kamu faydası dikkate alınarak Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığınca müsaade verilebilmesine de imkan sağlıyor.
‘KESTİĞİMİZİN FAZLASINI DİKİYORUZ’ SÖYLEMİ İŞE YARAMIYOR
Düzenlemeye nazaran zeytinliklerin taşınmasıyla ilgili tüm sarfiyatlar maden firmasınca karşılanacak. Zeytin alanının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda ise zeytin ağaçlarına kıyılacak. Kanun teklifi, ziraat mühendisi ve biyolog üzere uzmanların görüşleri doğrultusunda Bakanlığın belirleyeceği öteki alanlarda misal büyüklükte zeytinlik tesis edilmesini öngörüyor. Fakat bilhassa madencilik faaliyetleriyle yok edilen orman alanlarında “kestiğimizin beş katını öteki yere dikiyoruz” telaffuzuyla savunulan uygulamanın yarattığı ormansızlaşma, bu uygulamanın işe yaramadığını gösteriyor.
TASARI KURULDA GÖRÜŞÜLECEK
TBMM Plan ve Bütçe Komitesine sunulan kanun teklifine yönelik kamuoyundan yükselen reaksiyonlar ise sürüyor. TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Olağan Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nun 14 Aralık Çarşamba günü yapacağı toplantıda görüşülmesi beklenen tasarının, akabinde Meclis Genel Kurulu’na sunulması gündeme gelecek.
‘AKP ZEYTİN KANUNUNU 20 YILDA 10 SEFER DELMEYE ÇALIŞTI’
Zeytinliklerini madenci yıkımından korumak için yıllardır direnen Muğla Milas’a bağlı İkizköy halkı düzenlemeye reaksiyonlu. İkizköylülerin istekli avukatlığını üstlenen İsmail Hakkı Atal, mevzuyla ilgili açıklamasında AKP iktidarının yirmi yılda zeytin kanunu on kere delmeye çalıştığına işaret ederek bu sefer de hülle kanun yoluna başvurulduğunu kaydetti.
‘MİLLETİN DEĞİL, BEŞLİ ÇETENİN VEKİLLERİ’ TEPKİSİ
10 Aralık’ta gece yarısı operasyonuyla Meclise sevk edilen düzenlemenin yıldırım süratiyle ilgili kurula getirildiğine dikkati çeken Atal, İkizköy Etraf Komitesi olarak tasarının görüşüleceği kurulun toplantısına katılmak için müracaat yapacaklarını lisana getirdi. Zeytinliklerin mukadderatının görüşüleceği kurul toplantısının yapılacağı gün olan 14 Aralık 2022 tarihinde tüm hayat savunucularını TBMM Çankaya kapısı önünde saat 10.00’da buluşmaya çağıran avukat İsmail Hakkı Atal, “Milletvekili olarak değil 5’li çetenin vekilleri olarak hareket eden, ‘kutsal zeytini’ Zeytin Kanununu yok etmek için hülle kanunu tasarısını hazırlayan 29 şirket vekilini kamuoyuna ifşa ediyoruz. Bu milletvekilleri mahkeme-i kübra’da hesap verecekler lakin yasama dokunulmazlıkları sona erince bu dünyada da hesap vermeleri için tüm teşebbüsleri yapacağımızı kamuoyuna hürmetle duyururuz” dedi.
TÜRKİYE ZEYTİN ÜRETİMİNDE BİRİNCİ DEFA İSPANYA’YI GEÇTİ
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü datalarına nazaran 2022 yılında Türkiye’nin zeytin üretiminde yüzde 71’lik artış gerçekleşerek 2 milyon 976 bin 654 tona ulaşıldı. Zeytinyağında ise yüzde 79’luk bir artış kaydedilerek 421 bin 717 ton eser elde edildi. Avrupa’yı tesiri altına alan kuraklığın zeytinde dünya başkanı olan İspanya’yı olumsuz etkilemesiyle Türkiye 2022’de sofralık zeytin üretiminde dünya önderi, zeytinyağında ise İspanya’nın akabinde dünya ikincisi oldu. Toplam 189 milyon zeytin ağacı varlığına sahip olan Türkiye’nin yakaladığı bu avantajı sürdürmesi beklenirken zeytinliklerin madenciliğe açılmak istenmesi büyük bir çelişki olarak yorumlanıyor.
TEPKİ ÇEKEN KANUN TEKLİFİNDE İMZASI OLAN MİLLETVEKİLLERİ
Kamuoyunun reaksiyonunu çeken kanun teklifinde imzası bulunan milletvekilleri şöyle sıralanıyor: Fahri Varlıklı (Düzce), Orhan Fazilet ve Halil Etmeyez (Konya), İffet Polat (İstanbul), Uğur Aydemir (Manisa), Mustafa Canbey (Balıkesir), Yasin Uğur (Burdur), Recep Özel (Isparta), Dr. Tuba Vural Çokal (Antalya), Ahmet Erdoğan (Gaziantep), Semra Kaplan Kıvırcık (Manisa), Ramazan Can (Kırıkkale), Yaşar Kırkpınar (İzmir), Yakup Taş (Adıyaman), Ekrem Çelebi (Ağrı), Bekir Kuvvet Erim (Aydın), Sevecen Ünal (İstanbul), Ahmet Çakır (Malatya), Eyüp Özsoy (İstanbul), Zülfü Demirbağ (Elazığ), Selim Yağcı (Bilecik), Hakan Kahtalı (Malatya), Habibe Öçal (Kahramanmaraş), Arife Polat Düzgün (Ankara), Necip Nasır (İzmir), Şeyhmus Dinçel (Mardin), Cemil Yaman (Kocaeli), Vildan Yılmaz Gürel (Bursa), Ebubekir Bal (Diyarbakır).
Yusuf Yavuz
