İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kurduğu Muhtarlar Dairesi, Anadolu ve Avrupa yakası muhtarlarını geçen gün bir ortaya getirdi. Aktifliğe konuşmacı olarak İlber Ortaylı da katıldı. İlber Ortaylı muhtarlık kurumunun Türkiye’deki tarihî sürecini anlattı.
İlber Ortaylı etkinlikteki izlenimlerini bugünkü Hürriyet gazetesinde yazdı.
İşte İlber Ortaylı’nın o yazısı:
“Büyükşehir Belediyesi, Muhtarlık Dairesi kurdu. Bunu müspet bir teşebbüs olarak karşılamak lazım. Zira muhtarların belediye ile günü gününe bağlantı kurması gerekiyor. Bütçenin nasıl kullanılacağı, mahallelere nasıl nüfuz edileceği, nasıl beledi denetim ve faaliyet kurulacağı lakin bu üzere eşgüdüm hizmetleriyle mümkün olur.
Pazartesİ İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Yenikapı’daki Kadir Topbaş Salonu’nda İstanbul muhtarlarıyla bir toplantı yaptı. Bendenizi de davet ettiler. Doğrusu görüntü süperdi. Anadolu ve Rumeli yakasındaki İstanbul mahalle muhtarlarının dokuz yüz kadarı oradaydı.
İstanbul Türkiye’dir, hatta Balkanlar ve Ortadoğu’dur. Muhtarlar her partinin seçilmişleriydi. Bir nokta çabucak fark ediliyor; muhtarlık seçimlerinin milletvekili ve hatta belediye seçimleriyle bile paralelliği yok. Anlaşılan o ki II. Mahmud Han’ın fermanından (1829) günümüze kadar geçen 193 yıl içinde muhtar ve mahalle, Türk kentinde şimdi kuvvetle yaşıyor, seçimle gelen muhtarları herkes tanıyor, merkez semtlerde nüfus arttıkça ve kent hizmetleri nizamlı olarak geldikçe muhtar art planda kalmış görünse bile hiç olmadık yerde karşınıza çıkıyor.
Türk toplumunun en aydın bayanları ve Çatalca’nın Binkılıç köyündeki muhtar Nazan Kurtan Hanım üzere şahsen ziraatla uğraşan en yaratıcı muhtarlar var. Anadolu ve Rumeli yakasının Muhtarlar Federasyonu liderleri latife değil tarihçi. Benim üzere 19. yüzyılda mahalle yönetimlerini tetkikle akademi hayatına giren birini bile hayrete düşürecek bilgileri var. Genç muhtarlardan Erhan Gümüş, “Muhtarın Not Defterinden” başlıklı 20 yıllık tecrübelerini kaydettiği bir kitap yayımlamış; bütün idarecilerin okuması gereken bir metin.
Muhtarlık seçimi Türk demokrasinin neşv ü nema halindeki en kuvvetli yanı. Gelecekte partilerin hayatında çarşaf milletvekili adayı listesinden çok, dar bölge sistemi ister istemez uygulanacak. Bu nedenle muhtar seçimleri sisteme birinci adımdır. Büyükşehir Belediyesi Muhtarlık Dairesi’ni kurdu. Göreceksiniz bu daire daha çok büyüyecek ve değeri artacak. Bunu müspet bir teşebbüs olarak karşılamak lazım. Zira muhtarların belediye ile günü gününe alaka kurması gerekiyor. Bilgilendirecekler, verdikleri bilginin ehemmiyetleri anında belediye başkanlığına kadar ulaşacak. Bütçenin nasıl kullanılacağı, mahallelere nasıl nüfuz edileceği, nasıl beledi denetim ve faaliyet kurulacağı lakin bu üzere eşgüdüm hizmetleriyle mümkün olur. Toplantı sonunda herkese bir “İstanbul Muhtarları” kitabı dağıtıldı. Doğrusu çok faydalı makalelerden oluşan yararlı bir derleme.
İstanbul büyük bir belde ve her anı kaynayan bir belde. Yeryüzünde 20 milyonluk nüfusu geçen kentler var; Avrupa’da bu türlü diğer bir belde yok. Ancak İstanbul’un da bütün dünyada 20 milyonluk kentlerden bir farkı var; hayati hizmetler ve altyapı geçmiş on yıllarda kurulmuş. Kentte fakirlik varsa da sefalet yok. Elbet ki cürüm işleniyor ancak kriminal sorunlar ABD kentlerindeki kadar makus değil. Hizmetler; su, elektrik altyapısı her şeye karşın üçüncü dünya metropolleriyle mukayese edilemeyecek kadar uygun. Kendimize nazaran güçlü taraflarımız var, zayıflayan taraflarımız var. Ümit ediyorum; İstanbul mahallelerinin günlük ömrü, meseleleri ve muvaffakiyetleri kitleye daha çok bildirilir ve biz de ilgilenir ve öğreniriz.”
