İsmailağa tarikatıyla temaslı Hiranur Vakfı kurucularından Yusuf Ziya Gümüşel’in kızını şimdi 6 yaşındayken 29 yaşındaki müridi Kadir İstekli ile ‘evlendirmesi’ bir kere daha çocukların tarikat kıskancına terk edilmesini gündeme getirdi.
BirGün gazetesi muharriri Timur Soykan’ın gün yüzüne çıkardığı istismar olayına ait Diyanet İşleri Başkanlığı’nın uzun bir müddet sessizliğini muhafazası ise reaksiyonlara neden oldu.
Türkiye’de infiale neden olan istismara ait 5 gün sonra yazılı açıklama yapan Diyanet İşleri Başkanlığı, “Konunun ulu dinimiz İslam ile bağdaştırılarak Müslümanların itham edildiği bir sürece dönüştürülmesi son derece rahatsız edicidir” tabirleri kullanıldı.
Açıklamanın devamında, “İslam’a nazaran, bireylerin hem fizikî hem de ruhsal olgunluğa erişmeden, aile kurmanın mana ve sorumluluğunu idrak edecek rüşt yaşına gelmeden evlendirilmeleri kelam konusu olamaz” denildi.
Cumhuriyet’ten Nagihan Yılkın’ın haberine nazaran Diyanet’in geç gelen açıklamasındaki tabirlerin bilakis Diyanet Vakfı tarafından hazırlanan 2 ciltlik ‘İlmihal’ kitabının ikinci cildinde ergenliğe girmemiş çocukların evliliğine ait skandal tabirlere yer veriliyor.
İlmihal kitabının ‘İslam ve Toplum’ başlıklı ikinci cildinin ‘Aile Hayatı’ isimli 15. kısmı farklı başlıklar altında 6 kısımdan oluşuyor.
“EVLENMEK İÇİN RÜŞT KURALI ARANMIYOR”
‘Evlenme Ehliyeti’ başlığı altında yer alan tabirlerde Diyanet’in açıklamasının bilakis Hanefi mezhebine nazaran evlenme ehliyetine sahip olmak için rüşd kuralı aranmıyor.
Kitapta başka mezhepler için evlilik ehliyetine ait ise şöyle deniliyor;
“Mâlikîler’e, Şâfiîler’e ve Hanbelîler’e nazaran ise tam evlenme ehliyetine sahip olmak için rüşt de koşuldur; buna nazaran sefih aile hukuku bakımından tam ehliyetli değildir. Mâlikîler’e nazaran velisinin müsaade yahut icâzetiyle evlenebilir; öbür iki mezhep bunu da kabul etmez. Onlara nazaran sefihi lakin velisi evlendirebilir.”
“EVLİLİKTE ALT HUDUT KIZLARDA 9, ERKEKLERDE 12 YAŞ”
Evlilik için alt yaş ve üst yaş hududunun verildiği kitapta İslam hukukçularına nazaran evlilikte alt hudut; kızlarda 9, erkeklerde ise 12 olarak söz ediliyor. Mezheplere nazaran ise tekrar evlilik yaşının değişkenlik gösterildiği belirtiliyor.
Kitapta çarpıcı tabirlerin yer aldığı kısım şu halde;
“Ergenlik biyolojik bir olgunluğu söz eder. Bu da beşerden beşere, bölgeden bölgeye nazaran değişir. Bu bakımdan herkes için sabit bir ergenlik yaşı belirlemek mümkün değildir. Bu sebeple İslâm hukukçuları ergenlik için genel duruma bakarak bir alt bir de üst hudut belirlemişlerdir. Bu iki hudut ortasında kişi ne vakit biyolojik olarak ergen olursa o andan itibaren bâliğ sayılır. Alt sondan evvel ergenlik savı dinlenmez. Üst hududa ulaşan kimse de ergenliğe ulaşmasa bile bâliğ kabul edilir. Alt hudut kızlarda dokuz, erkeklerde on ikidir. Üst hudut ise Ebû Hanîfe’ye nazaran kızlarda on yedi, erkeklerde on sekiz, İmam Mâlik’e nazaran her iki cins için on sekiz, Ebû Yûsuf ve Muhammed’e nazaran yeniden her iki cins için on beştir.”
“BABASI VE DEDESİ KÜÇÜK YAŞTA EVLENDİREBİLİR”
Evlenme başlığı altındaki ‘Buluğ Muhayyerliği’ kısmında ise ergenlik yaşına gelmeyen çocuğun velisi tarafından evlendirilebileceği sözleri yer alıyor. Babası ve dedesi dışındaki bireylerin küçükken evlendirilmesi durumunda ergenlik periyoduna girdiklerinde hakime başvurabilecekleri belirtiliyor. Lakin babası ve dedesi tarafından evlendirilen bir kişinin evliliğe itiraz etmeye hakkının olmadığına da dikkat çekiliyor.
Kitabın 214. sayfasının yer alan ilgili kısmında şu sözler yer alıyor;
“Hanefî mezhebinde çok geniş bir zümreye zorlayıcı velâyet yetkisinin verilmesinin beklenen ziyanlarını önlemek niyetiyle velisi tarafından evlendirilen kimselere bulûğ muhayyerliği denilen bir seçim hakkı tanınmıştır. Buna nazaran babası yahut baba-dedesi dışındaki bir velisi tarafından küçükken evlendirilen kimseler bulûğa erdiklerinde dilerlerse hâkime başvurup velilerinin yaptığı evliliği feshettirebilirler. Hâkimin feshetmesine kadar evlilik geçerliliğini korur. Baba ve baba-dedesi tarafından evlendirilenlerin yapılan evliliğe itiraz ve hasebiyle bulûğ muhayyerliği hakkı yoktur.”
YÖNETİMİNDE ALİ ERBAŞ VAR
Mütevelli Heyeti Başkanlığını Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş’ın yaptığı vakfın kitabında kız çocuklarının 9 yaşında evlendirilebileceği, ergenliğe girmeden babası ve dedesi tarafından evlendirilen çocukların da boşanma haklarının olmadığı söz ediliyor. Çocukların istismarını legalleştiren tabirler içeren kitap nedeniyle Diyanet’in günler sonra yaptığı açıklamadaki samimiyetiyle ilgili ise soru işaretleri oluşuyor.
SINAVLARDA SORUMLU TUTULUYOR
Öte yandan Diyanet’in kurum içi yapılan mesleksel belirleme imtihanı (MBTS) ile birinci kere kuruma giriş için yapılan Din Hizmet Alan Sınavı’na (DHBT) girecek olanlar da 2 ciltlik bu İlmihal kitabından sorumlu tutuluyor.
DİYANET AÇIKLAMA YAPMIŞTI
Hiranur Vakfı’nın kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in kızı H.K.G.’nin 6 yaşında imam nikâhı ile evlendirilmesiyle ilgili Diyanet İşleri Başkanlığı şu açıklamayı yapmıştı:
“Çocuklarımız bizim en hassas emanetimiz ve dokunulmaz değerimizdir. Çocuk haklarının korunması ve hayatın her alanında çocuğun yüksek faydasının gözetilmesi dini, hukuksal ve insani bir sorumluluktur. Çocuklarımızı her türlü şiddet ve istismardan korumak hem toplumsal hem de kurumsal görevimizdir. Çünkü çocuğun örselenmesi, geleceğimizin yara alması manasına gelir.
Son günlerde kamuoyunu meşgul eden ve medya organlarının gündemine giren kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesi konusunda devletimizin ilgili kurumlarının mevzuyu hassasiyetle takip ettiklerine ve adaletin tecelli edeceğine inancımız tamdır. Lakin hususun ulu dinimiz İslam ile bağdaştırılarak Müslümanların itham edildiği bir sürece dönüştürülmesi son derece rahatsız edicidir. Diyanet İşleri Başkanlığı olarak bir kere daha ısrarla belirtmek isteriz ki, İslam’a nazaran, bireylerin hem fizikî hem de ruhsal olgunluğa erişmeden, aile kurmanın mana ve sorumluluğunu idrak edecek rüşt yaşına gelmeden evlendirilmeleri kelam konusu olamaz. Çocuk istismarı ile gayrete kararlılıkla devam eden Başkanlığımız, toplumumuza her alanda olduğu üzere evlilik ve aile konusunda da sahih dini bilgi sunmaya kararlılıkla devam edecektir.”
