Hürriyet gazetesi muharriri Noyan Doğan bugünkü köşesinde EYT ile ilgili merak edilen sorulara karşılık aradı casino oyunları
Noyan Doğan ın yazısı şöyle
Emeklilikte Yaşa Takılanlar EYT konusunda sona geliniyor Sona gelindikçe de hem önemli bilgi kirliliği yaşanıyor hem de başlarda önemli soru işaretleri doğuyor EYT li miyim yeni yasa beni de kapsayacak mı üzere klasik soruların dışında EYT ile ilgili öteki merak edilenler de var Mesela prim gün sayısı eksik olanların askerlik ya da doğum borçlanması yaparak yeni maddeden yararlanıp yararlanamayacağı Mesela yapılacak düzenleme sonrası EYT lilerin zarurî olarak emekli edilip edilmeyeceği Dikkat ediyorum da EYT de pek konuşulmayan bir husus daha var o da düzenlemeden patronların nasıl etkileneceği Bence işin bu boyutu kıymetli Hepsine tek tek değineyim
DÜZENLEME KİMLERİ KAPSAYACAK
Önce EYT konusunda Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin in yaptığı açıklamayı paylaşayım Keza Bakan Bilgin in açıklaması nasıl bir EYT düzenlemesi olacağının ana sınırlarını net ortaya koyuyor Bakan Alım Birçok televizyon kanalında çeşitli uzmanlar ellerinde kalemle hesaplar falan yapıyorlar Onların hiçbiri bizim önümüzde yok Televizyonda çıkarıyorlar işte şunlar da girecek bunlar da çıkacak o denli bir şey yok 1999 yılı öncesi biliyorsunuz yaş ile ilgili bir sorun var O sorunu biz çözüyoruz Önümüzde tek bir model var açıklamasını yaptı Bakan Alım hazırlıkların aralık ayında Meclis e geleceğini de söyledi
Daha evvelki yazılarımda da yazdım bir sefer daha tekrarlayayım ki net anlaşılsın Birinci sigortalı olduğu tarih 1999 yılının eylül ayından evvel olanlar emeklilikte yaşa takılıyorlar Bu tarihten evvel sigortalıların emekli olabilmeleri için bayan çalışanların 20 yıllık sigortalılık mühleti ve 5 bin gün prim ödemiş olması gerekiyordu Erkek çalışanların ise 25 yıllık sigortalılık müddeti ve 5 bin gün prim ödemiş olması emeklilik için kafiydi ve her iki kesim için de yaş kaidesi aranmıyordu 1999 un eylül ayında toplumsal güvenlik sisteminde yapılan değişiklikle sigortalılık müddeti ve prim gün sayısına ek olarak emeklilik için yaş kaidesi getirildi Emekli olabilmek için emeklilik yaşı kademeli olarak bayanlar için 58 erkek çalışanlar için 60 a çekildi ve prim gün sayısı da 7 bin güne çıkarıldı Bu şahıslar çalışma yılını ve prim gün sayısını doldursalar da emeklilikte yaşa takıldılar
1 5 MİLYON EMEKLİ OLACAK
İşte yeni düzenleme bu şahısları kapsayacak Daha açık bir anlatımla birinci sigortalı olduğu tarih eylül 1999 dan evvel olup da çalışma yılını ve prim gün sayısını dolduranlar yeni düzenlemeden yararlanarak emekliliğe hak kazanacak Birinci etapta da 1 5 milyon kişinin düzenlemeden yararlanıp emekli olması bekleniyor Bakan Bilgin in açıklamasına nazaran de düzenleme aralık ayında Meclis e gelecek ve yasalaştıktan sonra da 2023 ün ocak ayından itibaren uygulanmaya başlanacak EYT liler gelecek yılın başından itibaren emekli olabilecek
BORÇLANMA YAPILACAK MI
Peki prim gün sayısı kâfi olmayanlar askerlik ya da doğum borçlanması yaparak EYT düzenlemesinden yararlanabilecek mi Düzenlemede borçlanma hakkı tanınıp tanınmayacağı net değil Prim gün sayısı çalışma yılı kaidelerini yerine getirip de yalnızca yaşa takılanlara yönelik bir düzenleme olacağı için borçlanma hakkı tanınmayabilir Ancak bu üzere şahıslara bir teklifte bulunayım EYT düzenlemesi çıkmadan evvel askerlik ya da doğum borçlanması yapabilirsiniz Düzenleme çıktıktan sonra şayet borçlanma hakkı tanınmazsa borçlanma bedelini Toplumsal Güvenlik Kurumu ndan SGK iade alabilirsiniz Bireylerin bu hakkı var Burada kritik nokta emekli aylığı bağlanmadan evvel iade alınabilecek olması Emekli aylığı bağlanmadan evvel askerlik doğum ve yurtdışı borçlanması yapanlar borçlanma bedelinin iadesini talep edebilir ve ödedikleri parayı geri alabilirler
EYT LİLER ÇALIŞAMAYACAK MI
Gelelim EYT konusunda bir diğer merak edilen bahse EYT düzenlemesi çıktıktan sonra çalışanın emekliliğe zorlanıp zorlanamayacağı sorusuna Malum günün kurallarına nazaran birçok EYT li düzenlemeden yararlanıp emekli olduktan sonra da çalışmaya devam etmek istiyor Düzenlemede emekli olunur çalışamaz formunda bir unsur yer alabilir mi Açıkçası çok ihtimal vermiyorum Zira iş kanunu gereği emeklilik nedeniyle iş kontratını sonlandırma hakkı çalışana ilişkin bir haktır Patron çalışanı zorla emekli edemez Fakat patron işyeri kurallarını belirlemiş ve emekliliği gelenlerin işe devam etmemesi üzere bir kuralı da kaide koşmuşsa o vakit çalışan emekli edilebilir
İŞVERENLERE DEĞERLİ UYARI
Başta da belirttim EYT nin konuşulmayan tarafı patronlara muhtemel tesiri Bence şimdiden patronların bu mevzuyu konuşması ve 2023 planlarına alması gerekiyor Düzenleme aralık ayında Meclis gündemine gelecek ve yasa çıktıktan sonra 2023 ün ocak ayından itibaren de uygulamaya girecek Bu da şu manaya geliyor 2023 ün başından itibaren sayıları milyonu bulacak çalışan EYT den yararlanıp emekliliğini isteyecek Çalışan şayet birebir işyerinde çalışmaya devam etmeyecekse emeklilik hakkından ötürü patrondan kıdem tazminatını alıp emekli olacaktır Kimi çalışan ise EYT den yararlanarak emekliliğini isteyecek tazminatını alarak işten ayrılacak sonrasında yeniden iş arayacaktır Yani çabucak hemen birçok senaryoda patronlar 2023 ün başından itibaren önemli kıdem tazminatları ödemekle karşı karşıya kalacaktır Şu bir gerçek ki bugün işletmelerin neredeyse tamamına yakını çalışanların kıdem tazminatı karşılığını ayırmıyor zamanı geldiğinde düşünürüz diyor İşte o vakit geldi Diyeceğim o ki EYT düzenlemesi patronlarda önemli tazminat yükü doğuracak tahminen de birçok işletme bu yükümlülüğü karşılayamayacak duruma düşecektir O yüzden patronların şimdiden 2023 ün başındaki EYT düzenlemesine kendini hazırlamaları durumlarını almaları gerekiyor
