Bir cenaze… Cenazenin çabucak peşinden günahları ve sevaplarıyla ölenle hesaplaşma… Nasıl bilirdiniz? klasiği ve berbatsa de yeterli; uygunsa de yeterli bilirdik anları. Cenaze meskenine kaç lahmacun yaptıralım? Hoca uygun okur mu? Helvasını kim kavursun? Polemikleri bir acıya eklemlenen durum güldürüsü üzeredir.
Yüzleşme, öfke kusma ve helalleşme yahut hakkını helal etmeme üzere insani çıkışların bir gasilhane önünde yapıldığı bir sinemayla açtım bu hafta 33 Ankara Sinema Şenliğini. ”Bana Karanlığını Anlat” bir bayanın isyanı mı? Makus evliliğin hesaplaşması mı? Evlenerek hayatının akışını olumsuz istikamette değiştiren bir bayanın dramı mı? Aile içi çekişme mi? Samimiyetsizliğin ve ikiyüzlülüğün bir vefat üzerinden irdelenmesi mi? Bilemedim. Aslında hepsi var demeliyim; fakat yeniden de sinema tam olarak neyi anlatıyor derseniz bu seçeneklerden hepsini işaretleyebilirsiniz. Daha evvel vizyona girmiş olmasına rağmen izleyemediğim ve şenlik münasebetiyle yer bulmakta zorlandığım sinemaya büyük umutlarla gittiğimi söyleyebilirim.
Filmin isminden yola çıkarak, bir bayanın evlilik sıkıntısının güncesini izleyeceğimi düşünmüştüm; meğer sinema yemek masasında vefat eden bir adamın akabinde, karısının reaksiyonsuz kalıp yemeğine devam etmesiyle açılıyor ve o anda bunun ne kadar etik olduğunu sorgulamaya başlıyorsunuz. Melankolik bir bayanın monodramasına geçeceğinizi sanırken bir gasilhane önünde laf sokan bir kaynana, biri istenmeyen iki gelin, çıkarcı bir erkek kardeş, geveze bir gassal, fırıldak bir dayı ile aile voltranı oluşturuluyor. O dakika itibariyle duygusal anlar ve mevt acısı aslında büsbütün yok sayılıyor; yıkanmayı bekleyen bir meyyit dekorunda yengeç sepeti üzere bir aile izlemeye başlıyoruz.
Nermin eşi Veli’nin yemek masasında nasıl öldüğünü anlatırken kaynana ve elti tarafından güya çapraz sorguda üzere hisseder kendini. Üniversiteyi dereceyle bitirmesine rağmen evlenmeyi ve aşkı tercih eden; lakin bundan ziyadesiyle muzdarip olmuş ve her türlü şiddetle tanışmış bir bayandır Nermin. Mutsuz evliliğini bitirmeye, yani boşanmaya bir hafta kala eşinin mevti bile öfkesini geride bırakmaya yetmez. Çocuğu olmadığı için lanetli; eğitimli ve hakkını arayan bir bayan olduğu için çok bilmiş; eşinin ailesiyle uzaklıklı olduğu için soğuk yılan olarak anılan ve istenmeyen gelindir yeniden Nermin. Bu vefattan de o sorumludur güya. Veli ölmeden önce kendisine çocuk verecek bir bayan arayışına dahi girmiştir. Genç ve doğurgan-yarı kuma- Zeynep ile elti Ahu da, sivri lisanlı kayınvalideyi sevmemesine rağmen politik ve ikiyüzlü tutumlarıyla bayan dayanışmasından uzak birer kimlik sergileyen iki bayan olarak göze çarpıyorlar sinema boyunca.
Özellikle Veli’nin erkek kardeşinin, yeniden gasilhane önünde ağabeyi ile ortak aldığı arsayı Nermin’den kapma yarışı, Almanya’dan kelamım ona cenaze için gelen dayının ikiyüzlülüğü ile sıkıntılı ve zarurî bir ataerkil sıralanması izliyoruz. Herkes birşeyleri oldu bitti ile aceleye getirip misyon savma telaşı içindedir aslında. Meyyitin akabinde yaşanan keder ve ağlama seansları samimi değildir. İçtenlikle hissini haykıran ve bu evlilikten ziyanlı çıktığını isyan ederek söylerken, meyyit ile hesaplaşan tek kişi Nermin’dir.
Yönetmen, feminist bir sinema üzerinden bayanın ezilmişliği ve yok edilişine dair bir sinema yapmak istemiş lakin altından kalkamayıp bir öbür yola sapmış üzere hissettiriyor. Aslıhan Gürbüz’ün süper oyunculuğu da kurtaramıyor ve karanlıkta kalıyor sinema, ismi üzere.
Film, Gizem Kızıl’ın birinci uzun metraj denemesi. 1985 doğumlu olduğunu görünce, umut veren genç bir yetenek olduğunu anlamak sıkıntı değil. Her direktör üzere en az 5 kısa sinema denemesinden sonra gerçek imtihanına geçmiş. ”Bana Karanlığını Anlat” her şeye rağmen, genel havasıyla bir Türk cenazesi ve insan alakalarını anlatmada başarılı bir atmosfer yaratarak geçer not alabilecek hale gelebiliyor. Bir de sürpriz finali var natürel.
Festivalin en düzgünü değil; lakin izlemek isteyenler için düzgün seyirler diliyorum.
Not: Şenliği izlemeye devam. Haftaya ödüllü üretimlerle buluşmak ve görüşmek üzere…
Özlem Kalkan
Odatv.com