Prof Dr Korkut Boratav Sol Haber deki bugünkü köşesine IMF nin Ekim 2022 de yayımladığı Edremit escort raporu taşıdı
Raporun Türkiye kısmını pahalandıran Korkut Boratav 2023 seçimi sonrasında Türkiye de bir IMF programı herhalde gündeme gelecektir dedi
Korkut Boratav ın yazısı şöyle
Aşağıdaki tablo Türkiye nin birtakım Erdek escort makro ekonomik ekonomik değişkenleri için IMF nin 2022 2027 öngörülerini içeriyor
İlk dört satırda GSYH ve fiyatlara ait yıllık değişim oranları ler var Satır 5 ve 6 da ise cari Amasra escort süreç istikrarının ulusal gelirdeki hissesi ve dar tarifli işsizlik oranı yine yüzdeler olarak yer alıyor Son sütunda bu değişkenlerin 2024 2027 ortası ortalamalarını veriyorum IMF son dört yıl boyunca iktisatta Ulus escort misal eğilimlerin süreceğini varsaymış Yıllık dataların dökümünü bu nedenle gerekli görmedim
IMF nin dünya iktisadına ait öngörüleri ekseriyetle optimist bir sapma içerir Kullandıkları dayandıkları model kaynak tahsisinde piyasa sisteminin egemenliğine Kozluk escort istikrar eğilimlerine dayanır Kapitalizmin dönemsel krizleri emperyalizmden kaynaklanan bozukluklar dikkate alınmaz
Gerçek hayat bu varsayımlara uymadığı için IMF nin yılda iki sefer yayımlanan Dünya Ekonomik Raporu büyüme öngörülerini çoklukla aşağıya doğru düzeltir Ekim 2022 deki raporda dünya iktisadının büyüme öngörüleri de bu doğrultuda düzeltilmişti Bunları geçen hafta bu köşede açıkladım
Tablodaki Türkiye öngörülerinde emsal bir sapma yer alıyor mu 2023 ve sonrasına ait temel varsayımların normale dönüş manasında ve iyimser doğrultuda olduğunu aşağıda açıklayacağım
2023 ÜN TEMEL VARSAYIMI ‘NORMALE DÖNÜŞ’
IMF nin Haziran 2021 tarihli Türkiye iktisat raporu Article IV Turkey Country Report iktisat siyasetlerinde normalden sapma tespitlerine yer vermekteydi Ekim 2022 toplantısında yayımlanan Finansal Rapor Global Financial Stability Report da Türkiye de fiyat sisteminde ve para siyasetinde normal dışı dengesizliklere yol açan müdahalelere kısaca değinmektedir s 3 ve 12
Bu şartlarda tasarlanacak bir IMF programının normale dönüş çerçevesini aşağı üst biliyoruz Finansal istikrar ve enflasyon hedeflemesi öncelik taşıyacaktır Para siyaseti önemli boyutlarda sertleşecek TCMB faizleri gerçek enflasyona yaklaştırılacaktır Malî disiplin geçici toplumsal transferler dışında gözetilecek faiz dışı fazla üst çekilecektir
Bu düzenlemeler iktisadın potansiyelini aşan iç talep pompalamasını daraltacaktır IMF evvelki istatistiklerinde Türkiye iktisadı için orta periyotta yüzde 3 3 lük bir büyüme eğilimi öngörüyordu AKP neoliberal istikrar unsurlarını 2015 sonrasında çiğnedi ulusal gelir son yedi yılda ortalama yüzde 3 9 oranında büyüdü Bu ivme iktisadın kapasite sonlarını zorladı enflasyonun tırmanmasına artan cari açıklara ve döviz krizlerine yol açtı
IMF Ekim 2022 de Türkiye iktisadının büyüme potansiyelini yüzde 3 e indirdi Sürdürülemez istikrarsızlığın son yılı 2022 dir O yıl ulusal gelirde 5 büyüme öngörülüyor GSYH nın yüzde 2 si boyutunda bir hasıla zorlaması aşırı talep kelam bahsidir Sonuç 73 1 oranında enflasyon ve GSYH nın 5 7 sine ulaşan cari süreç açığıdır sütun 1 satır 1 3 ve 5
Normale dönüş bir neoliberal programla 2023 te gerçekleşecektir Finansal istikrar ve malî disiplin büyüme temposunu yüzde 3 e indirecek yüzdeler olarak enflasyon 73 41 ve cari istikrar oranları 5 7 3 9 aşağı çekilecektir
Bu noktada IMF öngörüleri iyimser sapma izleri taşımaya başlayacaktır Birinci yanlışlık IMF nin dar tarifli işsizlik datalarının kullanımıdır Potansiyel işgücü arzına nazaran ölçülen geniş işsizlik tarifi daha manalıdır Bunu yansıtan atıl işgücü oranı son altı yılda 17 eşiğinden 22 ye çıkmıştır
Yüzde 5 lik bir büyüme temposu dar işsizlik oranını yüzde 11 civarında tutabilmekte atıl işgücünü ise üst çekmektedir 2022 de büyüme temposunu 2 puan indiren bir IMF programının dar tarifli işsizlik oranını dahi 0 3 puan düşürmesi abartılı bir optimistlik değil midir İşçiler fiyatsız tatile mi çıkacak Neoklasik saçmalık bu kadar da zorlanamaz
Dahası da var Son yılların dalgalı tutarsız iktisat siyasetlerini tümüyle terk eden rasyonel ancak sert bir istikrar programına geçişin de sert olması beklenir Ölçülü bir yavaşlama 5 3 beklentisi ziyadesiyle optimist değil midir Hele 2022 nin ikinci yarısındaki sakinleşme göstergeleri dikkate alınırsa
2024 2027 DIŞ KAYNAK GİRİŞLERİ CANLI SEYREDECEK
2023 ü izleyen dört yılda IMF Türkiye iktisadı için uyumlu istikrarlı bir büyüme patikası öngörüyor Büyüme temposu yüzde 3 işsizlik oranı yüzde 10 5 e yerleşecektir Böylelikle dar tarifli işsizlik oranını sabit kılacak büyüme temposu da yüzde 5 ten yüzde 3 e çekiliyor
Yüzde 3 lük büyüme eğilimi yurt içi enflasyonu yüzde 20 nin cari süreç açığını yüzde 3 ün altına yerleştirmiştir Evvelki anarşik istikrarsızlık dikkate alınırsa milletlerarası finans kapital için ehven bir durum olduğunu fark ediyoruz
Nereden çıkarıyoruz IMF dört yıl boyunca cari süreç açığını rahatça sürdürülebilecek yabancı sermaye girişlerini varsaydığı için Bu varsayımı nereden algılıyoruz Döviz kurundaki ortalama artışlar dolar enflasyonu yurt içi fiyat hareketlerini TÜFE enflasyonunu ortalama olarak ayrıca her yıl geriden izlediği için
Ucuzlayan doları TL nin gerçek olarak değerlenmesini canlı yabancı sermaye girişleri sağlar İktisadın döviz talebi ziyadesiyle karşılanır rezervler birikir Bu sayede dolarlı ulusal gelirin büyüme ortalaması 9 4 sabit TL ile ölçülen gerçek GSMH büyüme temposunu 3 ü ziyadesiyle aşacaktır bk Sütun 3 satır 1 2 Türkiye iktisadının dış prestijini artıran 2003 2007 teki AKP nin Lale Devri ni andıran bir gelecek
Bu durumu istikrarsızlığın son yılı olan 2022 ile karşılaştırın TÜFE enflasyonu 73 dolar enflasyonunu 89 un geriden izlemiş TL gerçek olarak kıymet yitirmiştir Dış kaynak girişleri yüzde 5 oranında büyüyen iktisadın döviz gereksinimini karşılayamadığı için Dolarlı GSYH büyüme temposu 4 4 da gerçek büyüme oranının gerisinde kalmıştır
2023 ve sonrası IMF nin optimist varsayımına dayanıyor Finans kapitalin beklediği neoliberal istikrar sermaye girişlerini kamçılayacak ekonomik meseleler son bulacaktır
‘DURGUNLAŞMA TOPLUMSAL BUNALIM’ KABUL EDİLEMEZ
Tabloda içerilen öngörüler IMF nin dünyasını yansıtıyor Bize bir alamda bu kadarına razı olun demektedir
Türkiye toplumunun sorunu ise IMF dünyasından farklıdır Çok sert bir bölüşüm şoku işçi sınıfları ağır bir toplumsal buhrana sürüklemiştir Emekçi sınıfı altı yıl öncesine nazaran mutlak manada fakirleşmiştir Sermaye eşsiz bir Altın Çağ dan nemalanmaktadır
Tabloda bölüşüm şoku ile irtibatlı tek gösterge dar tarifli işsizlik oranıdır Yetersiz ve eksik bir gösterge Ayrıyeten sakinleşirken dahi işsizlik oranını düşüren tuhaf bir iktisat tasarlanıyor
IMF türü bir istikrar programının istihdam daralmadan gerçekleşmesi düşünülemez Mutlak fakirleşmeyi yaşayan işçiler 2023 te istihdam kayıplarının ek şoku ile karşılaşacaktır
Sonraki yıllar için IMF nin yüzde 3 lük büyüme öngörüsü ekonomik durgunlaşmayı kalıcı kılıyor Aktif nüfusun beşte birini oluşturan emek fazlası zincirleme tırmanacaktır Türkiye boşta gezen aylak gençlerin diplomalı işsizlerin dünyası olacaktır Kabul edilebilir mi
Orta periyot için radikal kökten gerçekçi bir dönüşümü 2023 ü beklemeden bugünden tasarlamak zorundayız
