Çakmaklı’nın kayıp sineması bulundu: ‘Kâbe Yollarında’ için özel gösterim
Birleşen Yollar, Minyeli Abdullah, Oğlum Osman üzere sinemaların direktörü Yücel Çakmaklı’nın birinci defa direktör koltuğuna oturduğu “Kâbe Yollarında” belgesel sineması bulundu. Yenişafak’ın haberine nazaran, Türkiye’den hacca giden bir kişinin serüvenini anlatan sinema, birebir vakitte Tarık Buğra’nın da birinci senaryosu. 1969 yılında çekilen ve Ulusal Sinema Akımı’nın da birinci sineması olma özelliği taşıyan sineması, Cumhuriyet periyodu hac seyahatleri ve anıları üzerine koleksiyon yapan Fatih Ketancı buldu. Hac yasağının akabinde, bilhassa birinci 30 yıl çok az sayıda sinema üretildiği için, dikkat çeken bir sinemaydı.
Yapımcısı Ali Osman Emirosmanoğlu’nun bir röportajından sinemanın kayıp olduğunu öğrenen Ketancı, sinemanın el ilanını yakın vakitte bir mezatta görünce, çabucak satın alıp Ali Osman Bey’le irtibata geçti. Ketancı, “El ilanını imzalatmaya gitmeden evvel sinemayla ilgili diğer gereç bulabilir miyim diye internette araştırma yaparken, sinemanın görüntü kasetiyle karşılaştım. Avrupa’daki Türklere Yeşilçam sinemalarının görüntü kasetlerini pazarlayan bir firma sineması bir halde bulup kopyalamış ve muhtemelen 80’lerde piyasaya sürmüş. Ancak satın alıp izleyene kadar kasetten emin olamıyorsunuz” dedi. Ali Osman Bey’le buluşup kasedi izlemeye başlayınca, sinemanın nitekim aradıkları “Kâbe Yollarında” sineması olduğu ortaya çıktı.
Altmışların sonunda, o vakitler uygun bir reji asistanı olan Yücel Çakmaklı’yla tanıştığında şimdi İlahiyat Fakültesi ikinci sınıf öğrencisi olduğunu söyleyen Emirosmanoğlu, Anadolu’nun ulusal ve manevi kıymetlerine hitap eden sinema yapmak istediklerini belirtti. Kısıtlı bütçeyle yola çıktıklarından belgesel niteliğinde hac sineması çekmeye karar veriyorlar. O günlerin kıymetli kameramanlarından Ali Yaver’i de yanlarına alıp, üç kişilik grupla Kâbe yollarına düşüyorlar. “Yükümüz; kamera, kamera ayağı, yeteri kadar ham sinema, lensler, aktüel sesler için bir omuz askılı teyp ve şahsi eşyalarımızdı” diye anlatıyor.
Filmi izlerken müziklerinin ne kadar hoş olduğunu tekrar hatırladığını söyleyen Emirosmanoğlu, devrin en güzelleri ile çalıştıkları için sinemanın kaliteli bir üretim olduğunun altını çiziyor. Asıl beklenen sürpriz ise sinemanın gösterimleriydi. Anadolu’da altı ay dolaşan sinemanın birinci galası Kayseri’de yapıldı. Özellikle bayanların ilgi gösterdiği sinema, belediyelerin de ön ayak olmasıyla 6 ay kapalı gişe oynadı. Emirosmanoğlu sinemanın en az 100 bin kişi tarafından seyredildiğini kelamlarına ekledi. O devir en çok tutan sinemanın 500 bin civarı seyredildiği göz önünde bulundurulursa, hayli yüksek bir gişe. Üstelik bu ilgi hiç sinemaya gitmemiş bir kitleden geldiğini vaktin köşe muharrirleri da yazmıştı.
YEDİ KEZ SEYREDENE UMRE SEVABI SÖYLENTİSİ
Uluslararası Sinema Derneği olarak sineması restore edip gösterim düzenleyeceklerini söyleyen Direktör Nazif Tunç, sinemanın değerini şu tabirlerle anlatıyor: “O periyot Anadolu’da ‘Bu sinemaya yedi defa giden umre yapmış sayılır’ diye bir dedikodu yayılmıştı. İnsanların Kâbe’yi görmek hasretiyle yanıp tutuştuğu yıllardı. Türkiye’de 1926 yılından 1946 yılına kadar hacca gitmek yasaktı. Anadolu’da hacca gitmek o kadar kutsallaştırıldı ki, hacca giden kişinin Kâbe’yi gördü diye gözlerini ellerini öperlerdi. Bundan ötürü Kâbe Yollarında veyahut da buna benzeri sinemalarla ilgili bu haberlerin dolaşması mümkün. O yüzden ben bu sinemanın bulunmasına çok sevindim. Yücel abinin ulusal sinema temsilini, yürüdüğü yolu tabir eden bir çalışmadır.”
