Yeni Şafak müellifi Ayşe Böhürler bugün Kurmay akıl başlıklı bir yazı kaleme aldı
Kurmay aklın Travesti tahminen de en kolay manası çekip çeviren biçim veren ileriye görerek planlama yapan akıl diyen Böhürler Tarihi psiko tarih perspektifinden okuyan az sayıda araştırmacımızdan birisi Doç Dr Hadiye Yılmaz Odabaşı izmir Travesti Deniz Ülke Arıboğan ile bir ortak kitap çalışması da yapıyorlar Periyodun olaylarının yansımalarını halktan yöneticilere periyodun psikolojisini anlamaya çalışıyorlar dedi
Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının nasıl bir ortamda bu Konya Travesti ülkeyi kurduğunu daha düzgün anlamak için periyoda dair birtakım notları aktaran Ayşe Böhürler şunları kaydetti
Milli Mücadele nin finansmanını sağlayan ögelerden birisi olarak Tekâlif i Ulusala Mustafa Kemal Paşa nın artık savaşları ordular değil milletler yapar stratejisinin başarılı bir uygulaması Bu uygulamaya öylesine kıymet verilir ki her kazada birer Tekâlif i Ulusala Kurulu kuruldu Bu kurulların topladıkları gereçleri ordunun çeşitli kısımlarına dağıtım biçimi düzenlendi Misyonlarını ihmal eden kurul üyeleri vatana ihanet hatası işlemiş sayılarak cezalandırılacaklardı
2 No lu Buyruk ise nitekim bu savaşın hangi şartlarda yapıldığını çok âlâ anlatır Ülkede her aile birer kat çamaşır birer çift çorap ve çarık hazırlayıp Tekâlif i Ulusala Komisyonu na teslim edecekti Fakir bir aile yükümlülüğünü yerine getiremez ise varlıklı bir ailenin bu giysi eşyalarını vermeleri komite tarafından sağlanacaktı
3 No lu Buyruk tüccar ve halkadır Herkes elinde bulunan çamaşırlık bez amerikan patiska pamuk yün ve tiftik erkek elbisesi üretimine yarayan kumaş kösele vaketa ince meşin sarı ve siyah meşin sahtiyan dikilmiş ya da dikilmemiş çarık fotin demir kundura çivisi tel çivi kundura ve saraç ipliği nal nal imalinde kullanılan demir mıh yem torbası yular belleme kolon kaşağı gebre semer ve urganların yüzde 40 ı parası sonradan ödenmek üzere Tekalif i Ulusala kurullarına teslim edilecektir
4 No lu Buyruk Tüccar ve halkın elinde bulunan mevcut buğday un saman arpa kuru fasulye bulgur nohut mercimek koyun keçi kasaplık sığır şeker gazyağı pirinç sabun tereyağı zeytinyağı tuz çay ve mum stoklarının yüzde kırkma ordu ismine el konacaktır El konan malların bedelleri daha sonra ödenecektir
5 No lu Buyruk Ordu gereksinimi için alınan taşıma araçlarının yanı sıra halkın elinde kalan taşıma araçları ile ayda bir kez olmak üzere yüz kilometrelik bir uzaklığa kadar parasız askerî taşıma yapılması mecburî kılındı
6 No lu Buyruk Ordunun giysisine ve beslenmesine yarayan bütün sahipsiz mallara el konuldu
7 No lu Buyruk Halkın elinde bulunan savaşta gerekli bütün silah ve cephane üç gün içinde Tekalif i Ulusala kurullarına teslim edilecektir
8 No lu Buyruk Akaryakıt vakum gres makina don saatçi ve taban yağları vazelin araba ve kamyon lastiği solüsyon buji soğuk tutkal Fransız tutkalı telefon makinası kablo pil çıplak tel yalıtkan hususlar ve bunlar cinsinden materyal asit sülfirik stoklarının yüzde 40 ına parası daha sonra ödenmek üzere el konulmuştur
9 No lu Buyruk Demirci marangoz dökümcü tesviyeci otomobilci esnafları ve imalâthaneleriyle bu esnaf ve imalâthanelerin iş çıkarabilme güçleri kasatura kılıç mızrak ve eyer yapabilecek ustaların isimleriyle birlikte sayıları ve durumları saptanacaktır
10 No lu buyruk Halkın elinde bulunan dört tekerlekli yaylı otomobil dört tekerlekli at ve öküz otomobilleriyle kağnı otomobillerinin bütün ekip ve hayvanlarıyla birlikte ve binek ve topçeker hayvanları katır ve yük hayvanları deve ve eşek sayısının yüzde 20 si bedeli sonra ödenmek üzere ordu ismine alınacaktır
Bu uygulama ve ayrıyeten istekli başlatılan yardım kampanyaları ile halkın maddi manevi dayanağı Kurtuluş Savaşı nın kazanılmasında büyük rol oynadı
Tabii ki Ulusal Mücadele nin finansmanı bununla sonlu kalmaz İstanbul Hükümeti nde misyon alan ve ulusal uğraşa sıcak bakan birtakım bakanların Kuva i Milliye ye katkıları Ankara Hükümeti tarafından 1920 yılında çıkarılan Genel İstikrar Muvazene i Umumiye Kanunu ile Duyun ı Genele ve Tütün Monopolü gelirlerine savaş mühletince el konulması Duyun ı Umumiye nin birtakım ambarlarındaki buğday ve hayvan yemine el konulup komutanlıklara gönderilmesi de vardır
Sovyet Rusya sağlanan 100 bin altın ruble ayrıyeten silah ve cephane yardımı 1920 de Dışişleri Bakanı nın başkanlığındaki heyetle Rusya ya giden İktisat Bakanı Yusuf Kemal Bey in görüşmeler hakkında bilgi vermek üzere dönerken beraberinde getirdiği 100 milyon altın ruble Aslında bu para Buhara Cumhuriyeti tarafından temin edilmiştir Devrin Buhara Cumhurbaşkanı Osman Kocaoğlu Kurtuluş Savaşı na dayanak vermek üzere parayı Rus Hazinesi ne teslim etmiştir Bu ortada Dışişleri Bakanı nın başkanlığındaki heyet Moskova da 16 Mart 1921 de Moskova Anlaşması nı imzalar ve dönerlerken 4 milyon altın rubleyi de beraberinde getirir
Hintli Müslümanlar da Aralık 1921 den Ekim 1923 e kadar 130 250 İngiliz Sterlini yardım gönderir Bu paraların bir kısmı ordu için kullanılır Osmanlı Bankası nda tutulan bir kısmı ile de Türkiye İş Bankası kurulur 1918 de bağımsızlık ilan eden fakat 1920 de bu bağımsızlığı Rusya nın hakimiyeti ile sona eren Azerbaycan da bu üç yıllık devirde Türkiye nin bağımsızlık uğraşı için 8 kesim petrol poliçeleri ile birlikte toplam 1 500 000 Fransız Frangı yardımda bulundu
Tüm bunları okurken bir çift çoraba muhtaç olan bir ordudan bugüne gelene kadar ortadaki yüz yıllık aranın çok değerli olduğunu görüyorum