Uzun bir yazı olacak onun için evvelce uyarayım.
Başlıktaki sorunun yanıtını en sonra vereceğim.
Ama evvel son 48 saati anlatmalıyım.
Farkında mıyız, son 48 saat içinde demokrasi açısından tam bir “Küresel devrim” yaşadık.
Gözümüzün önünde oldu bu.
Son 20 yıldır Avrupa, Asya ve Latin Amerika’da yükselen “Popülist liderler” dalgası bir gecede büyük bir darbe aldı.
Hayır, dünyanın en azgın popülist önderinin sandıkta devrilmesinden kelam etmiyorum.
Bahsettiğim ondan çok daha büyük bir darbe…
Hem de hiç beklemediği yerlerden gelen bir darbe.
Bu gelişme önümüzdeki yıl Türkiye’de yapılacak seçim açısından da son derece değerli.
OYLARIN YÜZDE 99.8’İ SAYILMIŞ ORTADA YALNIZCA 1.8 PUAN FARK VAR
Gelin Pazar günü Brezilya’ya, seçim sandıklarının kapanmasından üç saat sonrasına gidelim.
Ve saat saat ilerleyelim.
Sadece Brezilya değil, son 20 yılda popülizmden, onun getirdiği adaletsizlik, keyfilik, savaşçılık, bayan düşmanlığı, yolsuzluklardan bıkmış ülkelerin bezgin insanlardı da sonucu bekliyor.
Oyların yüzde 99.8’i sayılmış.
Cezaevinden çıkıp tekrar Cumhurbaşkanı adayı olan Lula oyların yüzde 50.9’unu almış.
İktidardaki popülist önder Bolsonaro ise yüzde 49.1…
Arada yalnızca yüzde 1.8 fark var.
GÖZLER, ŞEYTANDAN KURTARILIP MELEKLERE EMANET EDİLMİŞ SARAY’DA
Cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan güçlü popülist başkanın “Adamları”, “Kamyoncuları”, “Eli haşetlileri (Palalı)” daha o dakikalarda sokağa inmiş ve eyaletlerin birçoklarında yolları kesmeye başlamışlar.
Yani, liderlerinin da birebir Trump üzere yapıp, ağzından iki söz çıkmasını bekliyorlar:
“Bu sonuçları kabul etmiyorum…”
Maalesef bütün popülist rejimlerde her seçimden sonra muhaliflerin en büyük korkusu…
İşte gecenin en kritik anı…
Seçimi kazanan Lula, birinci balkon konuşmasını yapmış.
“Sadece bana oy verenlerin değil, bütün Brezilya halkının lideri olacağım” demiş.
Gözler, Cumhurbaşkanlığı sarayını, geçmişte “Lula’nın büyücü eşinin şeytan ve iblisin buyruğuna verdiği Saray’ı, kurtarılıp, yine meleklerin eline emanet ettiğini” bütün seçim kampanyasında durmadan tekrar eden dindar Bolsonaro’da…
GECE LİDER BABANIN MELEKLER SARAYINDAN GELEN AÇIKLAMA
Uzunca bir sessizlik…
Sonra Melekler Sarayı’dan tek cümlelik bir ses geliyor:
“Başkan baba uykuya çekildi…”
Ondan bir Trump direnişi bekleyen holigan taraftarları, ellerinde palalarıyla hala sokaktalar…
Popülist önder ise uykuda…
Taraftarı sokakta nöbet bekliyor.
Peki dünya ne yapıyor?
İLK KUTLAMA ÇOK ÜNLÜ BİR AKTÖRDEN GELİYOR
Başkan baba Melekler Sarayı’nda, başındaki iblislerle uyurken, Lula’la birinci kutlama bir aktörden geliyor.
Leonardo di Caprio seçim muvaffakiyetinden ötürü yeni lideri birinci kutlayan bireylerden biri oluyor.
Normal…
Çünkü Caprio yıllardır yağmur ormanlarının kurtulması, global ısınma ve iklim değişikliklerine karşı önlem alınması için uğraş veren bir sanatçı.
Ancak o artık yalnız değildi.
ÖĞLEDEN EVVEL DÜNYANIN ÖNDE GELEN BAŞKANLARI KUTLUYOR
Popülist başkan karar uykusuna devam ederken Dünyanın öteki tarafında gün doğmuş durumda.
Pazartesi öğlen saatlerine kadar Avrupa’nın önde gelen bütün önderleri popülist başkanın uykudan kalkmasını beklemeden, Lula’yı kutlamıştı
Fransa, İngiltere, İspanya, Portekiz, Avrupa Komitesi, en yetkili ağızlarından Lula’yı lider olarak tanımışlardı.
Savaştaki Ukrayna’nın Cumhurbaşkanı da birinci kutlayanlar ortasındaydı.
Buraya kadar bir sürpriz yok.
Ancak gözler dünya haritasının bir öbür tarafındaydı.
Bolsonaro üzere popülist başkanlar tarafından yönetilen ülkelerin başkanları ne diyecekti?
Mesela Rusya Devlet Lideri Putin…
Mesela Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan…
Hindistan Başbakanı Modi…
İşte asıl sürpriz bu üçlüden geldi.
HAYRET BİRİNCİ KUTLAMA ŞANGHAY BEŞLİSİNDEN GELDİ
Birinci kutlama sabahın erken saatlerinde Hindistan Cumhurbaşkanı Modi’den geldi.
Modi seçimi kaybeden Bolsonaro’nun karbon kopyası üzere bir popülist.
Bolsonaro ile ortası çok güzel.
Güneş Batı’ya yanlışsız gitgide, popülist dünya haritasından bir diğer sürpriz daha geliyor.
Türkiye’den…
ERDOĞAN YALNIZCA KUTLAMAKLA KALMIYOR BİR DE ŞUNU YAPIYOR
ABD seçimlerinde Biden’ı kutlamak için hiç de tez etmeyen Erdoğan, Bolsonaro daha uykudan kalkmadan evvel Lula’yı, hem de telefonla arayıp kutluyor.
Oysa Bolsonaro son vakitlerde Latin Amerika’da, Venezuela’nın “Kuruluş” dizisi ve Abdülhamid hayranı Cumhurbaşkanından sonra en güzel ilgileri olan Lider.
Türkiye’den gelen bildiri yalnızca Erdoğan’ın kutlama telefonu değildi.
Aynı anda devletin resmi ajansı Anadolu Ajansı, İngilizce bülteninde Lula’yı birinci kutlayan önderlerin listesini yayınlamış ve Türkiye’nin kutlayan birinci ülkeler ortasında olduğunu global hafızanın kayıtlarına da geçirmişti.
AA haberinin bir enteresan yanı ise Lula’lı kutlamayan üç başkanın isimlerinin bilhassa verilmesiydi.
İlginçtir, onların üçü de yeni Popülist Avrupa haritasının üyesiydi.
Ona da birazdan geleceğim.
PUTİN YALNIZCA KUTLAMIYOR, BİR DE “YÜREKTEN” TABİRİNİ EKLİYOR
Üçüncü ve tahminen de en büyük sürpriz ise Rusya Devlet Lideri Putin’den geliyor.
Hem de “Yürekten kutlama” ifadesiyle…
Oysa Bolsonaro, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Batı’ya katılmayıp, nötr kalan ülkelerden biriydi.
Nötr kalmanın resmen Putin’i desteklemek manasına geldiğini herkes biliyordu.
AVRUPA’DA, ‘MELEKLERİN UYKUDAN’ KALKMASINI BEKLEYEN ÜÇ BAŞKAN
Ancak, dünya demokrası haritasında, “Melekler Sarayı’ndaki uyuyan güzelin” uykudan kalkmasını bekleyen üç önder vardı.
Üstelik bu uykucular, demokrasinin beşiği olan Avrupa’da kümelenmişti.
(*) İtalya’nın Mussolini hayranı yeni Başbakanı Giorgia Meloni, (*) Polonya’nın popülist başbakanı Mateusz Morawiecki…
(*) Ve natürel ki Macaristan’ın demokrasi, özgürlük, insan hakları tanımaz popülist başbakanı Victor Orban…
İşte o üçünden hiç ses yoktu.
Sanki Bolsonaro’nun uykudan kalkmasını bekleyen bir halleri vardı.
Dünya demokrasisi, sandığa hürmet konusundaki en büyük tehiri demokrasinin beşiği Avrupa’da görmüştü.
ANADOLU AJANSINDAKİ İNGİLİZCE HABER NASIL YORUMLANMALI
Bu Lula kutlama haritasından nasıl bir sonuç çıkarılabilir?
(*) BİR: Bizim açımızdan en kıymetli sonucu şu:
Ülkemizin Cumhurbaşkanının, Trump olayındaki üzere gecikmeyip Lula’lı birinci kutlayanlar ortasında yer alması, önümüzdeki seçimlerle ilgili tartışmaya son verecek hoş bir işaret sayılabilir mi…
Yani, İstanbul seçimindeki üzere yapmayıp, sonuca saygılı olmak ve barışçı bir periyot teslim yapmak…
Umarım öyledir.
(*) İKİ: Anadolu Ajansı’nın, Avrupa’da kutlamaya katılmayan üç önderin ismini bilhassa veren bir haber yayınlaması şu manaya gelebilir mi?
Erdoğan “Meşruiyet” konusunda kendini AB üyesi olan bu ülke başkanlardan farklılaştırarak ‘Bakın ben sizin tam üyelerinizden daha meşruiyetçiyim” bildirisi verdi.
Kabul ediyorum, çok fazla komplo teorisi kokan bir yorum ancak iflah olmaz optimist yanım buna da inanmak istiyor.
İLK BÜYÜK DARBESİNİ SEÇİMLE Mİ ALDI
Yirmibirinci Yüzyılın hepimiz için en büyük düşkırıklığı ile başladı. Evvelce bir halk hareketi üzere başlayan popülist idareler ve önderleri giderek otoriterliğe, hatta diktatörlüğe yöneldiler.
“Seçimle gelen diktatör seçimle gitmez” inancı yerleşiyordu.
Ama Latin Amerika’nın en büyük 7 ülkesinden 6’sında popülist önderler seçimleri kaybetti.
Bu da demokrat dünyada “Acaba popülizm dalgası sona mı eriyor” sorusuna yol açtı.
Bence bu da erken bir soru…
Ama ben de o soruyu soracak kadar optimist olmak istiyorum.
MELEKLER SARAYININ UYUYAN HOŞU UYANDIĞINDA ÖNÜNDE İKİ SEÇENEK VARDI
Bolsonaro, “Şeytanlardan” kurtardığı Sarayı’nda melek uykusundan uyandığında karşısında iki seçenek vardı.
Ya Sarayı, bu kere gerçek iblislerin buyruğuna verecek ve seçim sonuçlarını reddecekti…
Veya kabullenecekti.
Orta yol buldu.
Önce önüne gelen kutlama raporunu okudu.
Ve akşama yanlışsız beklenen açıklamasını yaptı.
“Sonuçları kabul ediyorum…”
Kazanan rakibini kutlamadı, lakin ‘Melekler Sarayı’nın’ Genel Sekreteri şu açıklamayı yaptı:
“Devir teslim süreci başlayacaktır…”
Seçimle gelen diktatör seçimle gidebilir umudunun birinci işareti mi…
Bilmiyorum lakin şurası kesin.
Dünyanın makul kamuoyu, Trump’a yaptıramadığını Bolsonaro’ya yaptırmayı başarmıştı.
Üstelik bu sefer dünyanın en güçlü üç popülist önderini de yanına almıştı.
Bu da az buz bir şey değildi.
SABANCI’NIN LULA’LI INSTAGRAM PAYLAŞIMI NE MANAYA GELİYOR
Ve iki küçük detay.
Fransa’nın son seçimde yükselen solcu önderi Malenchon, Lula’nın zaferini, Paris’te onunla birlikte çektirdiği bir fotoğrafı toplumsal medya hesabından yayınlayarak kutladı.
Dünyada bir çok tanınmış insan bunu yaptı.
Türkiye’nin en büyük bankalarından biri olan Akbank’ın İdare Şurası Lideri Suzan Sabancı da dün, Lula’yla Londra’da birlikte çekilmiş bir fotoğrafını Instagram sayfasına koydu.
Leonardo di Caprio, Malenchon, Sabancı ve bütün bunlar, dünyanın sanat, siyaset, kültür ve iktisat çevrelerin de “Seçim meşruiyetçiliğine” bakışı açısından hoş birer işaret sayılır mı…
İflah olmaz optimist biri olarak en temkinli yanıtım şu:
Umarım öyledir…
Ertuğrul Özkök
Odatv.com
