OHAL’in akabinde o süreçte periyodu çıkarılan kanun kararda kararnamelerle tesis edilen ihraç, kapatma ve rütbe sökme üzere kararlara itirazları kıymetlendiren OHAL Komitesi’ni da çalışmalarını tamamladı. 22 Ocak’ta vazife mühleti sona erecek olan komite, 127 bin 292 müracaatın tamamını karara bağladı.
Habertürk’ten Bedrican Özbey’in haberine nazaran; FETÖ’nün 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrası Türkiye’de OHAL ilan edildi. 7 defa uzatılan ve 2 yıl süren OHAL uygulaması Temmuz 2018’de sona erdi. Bu devirde tam 32 kanun kararında kararname çıkartıldı. Bu kararnamelerle, 125 bin 678 kişi kamudan ihraç edilirken, 3 bin 213 kişinin rütbesi söküldü, 2 bin 761 kurum-kuruluş ise kapatıldı. Toplamda; 131 bin 922 önlem süreci gerçekleştirildi.
OHAL KOMİTESİ MAYIS 2017’DE BAŞLADI
OHAL kapsamında KHK’lar ile tesis edilen bu süreçler hakkındaki müracaatları değerlendirip karara bağlamak üzere kurulan İnanılmaz Hal Süreçleri İnceleme Kurulu 22 Mayıs 2017’de misyona başladı. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından tesirli iç hukuk yolu olarak kabul edilen OHAL Komitesi, 17 Temmuz 2017’de birinci müracaatları almaya başladı. Kurul tarafından elektronik ortamda 7/24 asıllı müracaat alma süreci gerçekleştirildi. 20’den fazla kurum ve kuruluştan temin edilen yaklaşık 500 bin evrakın tasnif, kayıt ve arşivleme süreci oluşturulan özel bir bilgi süreç altyapısı sayesinde tamamlandı. Bilişim sistemi altyapısının, data tahlil sisteminin tamamlanması ve 65’i raportör olmak üzere istihdam edilen toplam 205 çalışanıyla belirlenen tarz ve temeller çerçevesinde 22 Aralık 2017’de müracaat belgeleri hakkında karar verme sürecine başlandı.
BAŞVURULAR GEREKÇELİ SONUÇLANDIRILDI
OHAL Komitesi, 7075 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında her bir müracaat evrakını ayrıntılı ele alarak gerekçeli karar verdi. Komite incelemesini terör örgütlerine yahut Ulusal Güvenlik Kurulunca Devletin ulusal güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum yahut kümelere üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı yahut bunlarla irtibatı tarafından yapıldı. Yargı mercileri tarafından haklarında isimli soruşturma ve kovuşturma yapılan müracaatçılar bakımından örgüt üyeliği yahut örgüte yardım etme vb. kabahatleri tarafından ceza hukuku kapsamında yargılama yürütüldü. Kurul tarafından yapılan inceleme ise öncelikle idari bir inceleme oldu. Bu bağlamda müracaatçıların örgüt üyeliği ve mensubiyetinin yanında örgütle iltisak ve irtibatının olup olmadığı değerlendirildi. Bu kapsamda kamu vazifesinden çıkarmada; isimli cürüm yahut disiplin cürmü işlenmesi karşılığında uygulanan yaptırımlardan farklı olarak terör örgütleriyle bağının kurulması kâfi oldu. Bu kıymetlendirme, cezai sorumluluğunun bulunup bulunmadığından bağımsız olarak yalnızca kamu misyonunda kalmanın uygun olup olmadığı istikametinden yapıldı.
116 KRİTERLİ DEĞERLENDİRME
Komisyonca müracaatlar tekemmül eden evraklar üzerinden incelendi. Öncelikle kişinin müracaat dilekçesindeki beyanlardan yola çıkıldı, kurum ihraç sebepleri ile birlikte tespit edilen datalar titizlikle değerlendirildi. İlgili kurumlardan temin edilen bilgi, doküman ve tespitler ayrıntılıca incelenmiş olup yargı mercileri tarafından verilen kararları UYAP sistemi üzerinde takip eden Komite, haklarında takipsizlik yahut beraat kararı verilen bireylerin evraklarını öncelikle ele aldı. Kurul tarafından yapılan değerlendirmedeki temel yaklaşım; terör örgütünün buyruk ve talimatına nazaran hareket edilip edilmediğinin tespitine yönelik oldu. Müracaatlara ait 20’den fazla kurumdan temin edilen bilgiler, 116 kriter başlığı altında tahlil ve sorgulama yapılarak incelenerek; karara bağlandı.
İŞTE O KRİTERLER
Komisyon inceleme ve kıymetlendirme kriter bilgileri ortasında özetle; isimli soruşturma ve kovuşturma evraklarındaki tespit ve bilgiler, ceza yargılamaları sonucunda mahkumiyet bilgisi, örgüt içi bağlantı programı bylock, eagle vb. kullanıcılığı bilgisi, FETÖ/PDY ile iltisaklı Bank Asya’ya dayanak gayeli hesap açma ve para yatırma bilgisi, iltisaklı sendika, dernek, vakıf ve federasyon üyelik, yöneticilik bilgisi, iltisaklı kuruluşlardaki çalışma kayıtlarına dair bilgiler, müzahir kuruluşlara yapılan mali takviye, kuşkulu para transferleri ve öteki mali bilgiler vb. yer aldı.
17 BİN 960 MÜRACAAT KABUL EDİLDİ
12 Ocak 2023 tarihi itibariyle Komiteye yapılan müracaat sayısı 127 bin 292 oldu. 22 Aralık 2017 tarihinden itibaren karar verme sürecine başlandı. Kurul tarafından 12 Ocak 2023 tarihi itibariyle verilen karar sayısı 17 bin 960’ı kabul, 109 bin 332’si ret olmak üzere toplam 127 bin 292 oldu. Kabul kararlarından 72’si kapatılan dernek, vakıf, öğrenci yurdu, televizyon kanalı, gazete kuruluşların açılmasına ait oldu. Buna nazaran, Komite vazife müddeti içerisinde müracaatların tamamı hakkında karar verdi. Başvurusu kabul edilen şahısların atama süreci, ilgisine nazaran en son vazife yapılan kurum ve Yükseköğretim Konseyi Başkanlığı tarafından yapıldı. Haklarında kabul kararı verilen bireyler, kamu vazifesinden çıkarıldığı tarihten iade tarihine kadar geçen mühlete tekabül eden mali ve toplumsal haklarını geri aldı.
109 BİN 332 MÜRACAAT REDDEDİLDİ
Komisyon tarafından 109 bin 332 müracaat evrakında, terör örgütlerine yahut Ulusal Güvenlik Kurulunca Devletin ulusal güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum yahut kümelere üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı yahut bunlarla irtibatı bulunduğu gerekçesiyle ret kararı verildi. Ret kararlarının yüzde 95’inde isimli soruşturma/kovuşturma bilgisi yer aldı. Ağır ceza mahkemelerince mahpus cezası verilenlerin oranı ise yüzde 55 olmuştur. Terör örgütlerine müzahir kuruluşlara yapılan mali dayanak ve para transfer bilgisi oranı yüzde 50, örgüt önderinin muhakkak tarihlerdeki talimatı sonrası Bank Asya’daki dayanak mahiyetindeki süreç yapanların oranı da yüzde 40 olarak belirtildi. FETÖ’nün örgüt içi bağlantı aracı “Bylock” programı kullanıcılığı ve bildiri içeriği tespiti yüzde 35 olarak gözlemlenirken emniyet teşkilatı içerisinde FETÖ/PDY mahrem yapılanmasına ait örgüte bağlılık kodlama bilgisi tespit edilenlerin oranı yaklaşık yüzde 30 oldu. Şahısların yüzde 26’sında terör örgütleriyle iltisakı ve irtibatı olduğu gerekçesiyle kapatılan sendika, dernek ve vakıflarda üyelik, yöneticilik bilgisi, yüzde 17’sinde darbe teşebbüsü davalarında yargılanma bilgisi, yüzde 12’sinde FETÖ mensuplarının örgütsel gayeli kullandıkları ankesör ve operasyonel GSM sınırı kullanım bilgisi ve yüzde 5’inde ise güvenlik işçisinin ve FETÖ mahrem yapılanmasındaki bireylerin örgütsel bağlılığının sağlanması tarafından mahrem sorumlu bilgisi tespit edildi. Bunun yanı sıra Komitenin verdiği kararlarda ‘dernek, gazete yahut okul’ münasebetleri tek başına ret sebebi görülmedi. Komite tarafından verilen ret kararıyla birlikte ilgili şahıslara yargı yolu da açıldı.
EŞLER FARKLI BAŞKA DEĞERLENDİRİLDİ
Komisyon tarafından her bir evrak başka ele alınarak gerekçeli karar verildi. Kabahatlerin kişiselliği prensibi yeterince müracaatçının eşi yahut aile bireyleri hakkında terör örgütü üyeliği, irtibatı, iltisakı bilgisi olup olmadığından bağımsız olarak yapılan inceleme sonucunda müracaatçının kendisinde rastgele bir irtibat tespit edilmediğinde müracaat evrakı hakkında kabul kararı verildi. Bu bağlamda Kurulun yaptığı inceleme sonucunda terör örgütüyle irtibatı nedeniyle ret kararı verilen eşinden bağımsız olarak bin 956 kişinin başvurusu kabul edildi.