Şair müellif gazeteci senarist ve eleştirmen Attila İlhan savcı Bedrettin Beyefendi ile Memnune Hanım’ın birinci Escort antalya çocuğu olarak 15 Haziran 1925’te İzmir’in Menemen ilçesinde dünyaya geldi Tıpkı vakitte divan şairi de olan Bedrettin Beyefendi emekli olduktan sonra avukatlık yapmak üzere ailesiyle İzmir’e taşındı
İlhan birinci tahsilini Antalya escort Karşıyaka Cumhuriyet İlkokulu ile Karşıyaka Ortaokulu’nda tamamladı Babasının vasıtasıyla şimdi öğrencilik yıllarında edebiyata ilgi duymaya başlayan İlhan 3 sınıftayken İlkbahar başlıklı birinci şiirini kaleme aldı ortaokulda ise roman yazmaya başladı Antalya escort Bayan
İzmir Atatürk Lisesi birinci sınıfta okurken mektuplaştığı bir kıza gönderdiği Nazım Hikmet şiirleri nedeniyle 1941’de 16 yaşındayken komünizm propagandası yapmaktan tutuklanan İlhan okuldan uzaklaştırıldı 3 hafta nezaret altında iki ay mahpusta kaldı
Attila İlhan’a Türkiye’nin hiçbir yerinde okula gidemeyeceğine dair bir doküman verildi Babasının hukuk gayretinin akabinde İlhan Danıştay kararıyla 1944’te okuma hakkını tekrar kazanarak İstanbul Işık Lisesi’nde eğitime başladı
İLK MÜKAFATINI CEBBAROĞLU MEHEMMED ŞİİRİYLE ALDI
İlhan lise son sınıftayken amcasının kendisinden habersiz katıldığı birinciliği Cahit Sıtkı Tarancı üçüncülüğü ise Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın aldığı CHP Şiir Armağanı’nda Cebbaroğlu Mehemmed isimli şiiriyle ikincilik mükafatını kazandı
Liseden 1946’da mezun olan şair İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu Üniversite yıllarında Gün ve Yığın isimli mecmualarda çeşitli şiirler kaleme aldı
Attila İlhan 23 yaşındayken toplumsal hassaslıkla yazdığı birinci şiir kitabı Duvar ı 1948’de kendi imkanlarıyla okurla buluşturdu Özgürlük yurtseverlik özveri barış insanlık temalarını ele alan şiirlerinde İkinci Dünya Savaşı’nın tansiyonu ezaları ve çöküntülerini anlattı
Aynı yıl Fransa’nın başşehri Paris’e gitmeye karar veren İlhan 6 yılını İstanbul Paris ve İzmir ortasında geçirdi İlhan Paris’te kaldığı vakit sosyal siyasal müşahedeler yaptı ve bu müşahedelerini ileride çıkaracağı romanlarında ve şiirlerinde kullandı
1953’TEN SONRA SENARYO YAZMAYA BAŞLADI
Usta edebiyatçı Türkiye’ye döndükten sonra 1951’de Gerçek gazetesinde yazdığı bir yazı nedeniyle hakkında soruşturma açılınca tekrar Paris’e gitti Türkiye’ye kesin dönüş yapan üniversite eğitiminin son yılında okuldan ayrılan İlhan 1953’te Vatan gazetesinde sinema eleştirmenliği yapmaya başladı
Yazar İlhan birinci romanı Sokaktaki Adam ı 1953’te yayımladı Daha evvel yazdığı 10 romanı yayımlamayan İlhan yaptığı bir açıklamada çok akla yatkın bir sebebi olduğunu belirterek Çünkü biliyorum ki muharrirler birinci romanlarında kendilerini anlatır O da romancılık değildir Günlük tutmaktır tabirleriyle açıklamıştı
Erzincan’da 1957’de vatani misyonunu yaptıktan sonra sinema çalışmalarına tartı veren İlhan Yeşilçam için çalışmaya başladı Metin Erksan ve Fikret Hakan üzere isimlerle yaptığı uzun sohbetlerde Toplumcu sinema nasıl olmalı sorusunun karşılığını arayan İlhan Ali Kaptanoğlu takma ismiyle Kartallar Yüksek Uçar Yarın Artık Bugündür ve Sekiz Sütuna Manşet in de ortalarında bulunduğu 15 kadar senaryo kaleme aldı
Yönetmenliğini Lütfi Akad’ın üstlendiği Attila İlhan’ın yazdığı kardeşi Çolpan İlhan ve Sadri Alışık’ın başrolünde yer aldığı Yalnızlar Rıhtımı özgün atmosfer denemeleriyle dikkati çekti
Babasının vefatından sonra 8 yıl İzmir’de kalan şair burada Demokrat İzmir gazetesinin başyazarlığını ve genel yayın direktörlüğünü yürüttü Biket İlhan ile 1968’de evlenen İlhan’ın bu evliliği 15 yıl sürdü ve boşandıktan sonra Ankara’ya yerleşti Burada Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını yürüten İlhan Yaraya Tuz Basmak Sırtlan Payı ve Fena Halde Leman romanlarını kaleme aldı
ŞAİRLİĞİNİN BAŞLARINDA HALK ŞİİRLERİ VE YAKLAŞIK 200 GAZEL KALEME ALDI
Daha sonra İstanbul’a taşınan ve Gelişim Yayınları nda misyon alan usta şair Milliyet Güneş Yeni Ortam Kelam Meydan Gazetesi ve Cumhuriyet gazetelerinde uzun yıllar köşe müellifliği yaptı
Bir devir müstear isimlerle edebiyat hayatını sürdüren senaryolarında Ali Kaptanoğlu takma ismini kullanan İlhan Türk edebiyatında Kaptan lakabıyla anıldı Beteroğlu takma ismiyle da Yücel mecmuasında şiirlerini yayımladı
Attila İlhan şairliğinin başlarında halk şiirleri ve yaklaşık 200 gazel kaleme alırken daha sonra Nazım Hikmet’tin üslubundan etkilendi
Seçilmiş Öyküler Kaynak ve Ufuklar dergilerindeki yazılarında Bobstil ve alafranga olarak isimlendirdiği Garipçiler in karşısında yer alan İlhan 1952 1956’da çıkardığı Mavi isimli mecmuanın etrafında toplanan müellif Orhan Duru ve Ferit Edgü üzere isimlerden oluşan edebi topluluğunun çalışmalarıyla Mavi ya da Maviciler ismiyle tanınan toplumcu gerçekçi şiir akımını başlattı
Şiirlerinde yeni bir ses nizamı oluşturarak kendine has bir üslup geliştiren Attila İlhan bir röportajında şunları aktarmıştı
Şiir gelir ve kendini yazdırır Bu işin zanaatkarlığını da aslında aşağı üst 50 yıldan beri yaptığım için şiir yazmakta o kadar zorlanmıyorum Bu bakımdan şiir benim hayatımda çok yer tutmuyor Benim hayatımda daha çok yer tutan öbür şeyler vardır Bunların içerisinde bir kere astronomi merakım vardı Liseyi bitirdikten sonra matematik astronomiye gitmeye istekli bir gençtim ancak o vakitler buna imkan vermedi Biraz da babam istemedi O vakitten bu vakte astronomi astrofizik mevzularıyla çok yakından merakla ilgilenirim ve uzayda olan olaylar birinci derecede ilgi etrafıma girer Bu yüzden de bilim kurgu dediğimiz edebiyat yapıtları benim merakla beklediğim yapıtlardır
Bunun dışında çocukluğumdan beri çok yakından sinemayla ilgilenen birisiydim Alışılmış bu sonunda beni senaryo yazmaya götürdü İmzamla olmayan 15 kadar senaryom sinema olmuştur Kendi imzamla yazdığım 5 yahut 6 senaryo büyük televizyon kanallarında gösterilmiş En son ‘Sokaktaki Adam’ romanımın senaryosunu yazdım o sinema olarak çekildi
Gazetecilikte muhabir sekreter köşe muharriri başyazar ve genel yayın müdürü vazifelerini yürüten İlhan Yağmur Kaçağı ve Ben Sana Mecburum isimli şiir kitaplarıyla genç şairleri etkiledi
ROMANLARINDA TARİHİ MEVZULARA YÜK VERDİ
Roman mevzularını daha çok mahallî ve kırsal olayların üzerine kuran muharrir Türkiye’nin yakın devir tarihini siyasal ekonomik ve toplumsal yanlarıyla ele alan bir yapı içinde işledi
Attila İlhan romanlarında çizdiği karakterlerle Batı kültürünün Türkiye’ye olumlu ve olumsuz tesirlerini Avrupa’daki kentlerle örtüşen bir yapı içinde irdeledi Sokaktaki Adam ve Zenciler Birbirine Benzemez romanlarında tarihi bahislere yük veren muharrir Öz Türkçe akımına karşı çıkan bir tavır sergiledi
Yazar Aynanın İçindekiler isimli roman serisinde Bıçağın Ucu Sırtlan Payı Yaraya Tuz Basmak Dersaadet’te Sabah Ezanları O Karanlıkta Biz Allah’ın Süngüleri Reis Paşa ve Gazi Paşa yapıtlarında Türkiye’nin tarihi olaylarını politik ve toplumsal istikrarlar üzerinden ele aldı
Fransız romancı Andra Malraux’un Kanton’da İsyan ve Umut kitapları ile Fransız şair Louis Aragon’un Basel’in Çanları isimli kitabını Türkçeye çeviren usta kalem Cumhuriyet gazetesindeki Söyleşi köşesinde kaleme aldığı yazıları ve TRT 2’de Zaman İçinde Yolculuk başlığıyla yayımlanan programının konuşmalarından derlenen yazılardan oluşan 5 kitabı okuyucuyla buluşturdu
Yaşamı boyunca birçok ödül alan İlhan Tutuklunun Günlüğü isimli kitabıyla 1974’te Türk Lisan Kurumu Şiir Ödülü nü Sırtlan Payı isimli romanıyla da 1975’te Yunus Nadi Roman Armağanı nı mükafatını aldı
Attila İlhan 1985’te kalp krizi geçirdi ve kardiyolojik sıkıntıları 2004’e kadar devam etti 10 Ekim 2005’te İstanbul’daki meskeninde geçirdiği ikinci kalp krizi sonucu 80 yaşında vefat eden sanatkarın cenazesi Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi
Sanatçının ismine 2007’de kurulan Attila İlhan Bilim Sanat Kültür Vakfı tarafından edebiyat alanında her yıl çeşitli mükafatlar veriliyor
ATATÜRK ÜN BÜYÜK ORTADOĞU PROJESİ
Attila İlhan kendisinin sunduğu Attila İlhan la Yolculuk isimli programda Mustafa Kemal Atatürk ün Büyük Ortadoğu Projesi nden övgüyle bahsetmişti
Usta şairin kimi yapıtları şöyle
Şiir Duvar Sisler Bulvarı Yağmur Kaçağı Ben Sana Mecburum Bela Çiçeği Yasak Sevişmek Tutuklunun Günlüğü Böyle Bir Sevmek Elde Var Hüzün Korkunun Krallığı Ayrılık Sevdaya Dahil
Roman Sokaktaki Adam Zenciler Birbirine Benzemez Aynanın İçindekiler Serisi Gezi Abbas Yolcu
Senaryolar Yalnızlar Rıhtımı Ateşten Damla Şoför Nebahat Devlerin Öfkesi Rıfat Diye Biri Ver Elini İstanbul