Osmanlı’nın son yıllarına, iki dünya savaşına ve Cumhuriyet’in her devrine tanıklık eden 108 yaşındaki Muazzez İlmiye Çığ’ın bir kitap fuarındaki sohbeti tekrar gündem oldu.
Çığ’ın kitap imzalatmak için gelen bir hayranı uygun niyetle “kendinize uygun bakın” diyerek ayrılmak istedi.
Bunu duyan Çığ, bilinçsizce söylenen bu kelama reaksiyon göstererek : “Söylemeyin şu Amerika’dan gelen lafı. Amerikalı, Atatürk’e sormuş ‘Bizden ne alırsınız?’ Atatürk de ‘Biz maymun değiliz, kendimize muhtaçlık duyduğumuz şeyi kendimiz yaparız?” dedi
Söz konusu tabirler Atatürk’ün gerek siyasi gerekse ekonomik olarak tam bağımsızlığı ne kadar çok önemsediğini ispatlar nitelikte.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ KİMDİR?
Muazzez İlmiye Çığ, ilkokula Çorum’da başladı. Daha sonra ailesiyle birlikte Bursa’ya taşındılar. Bursa’da özel bir okul olan Bizim Mektep’te Fransızca ve keman dersleri aldı. 1926’da imtihanla Bursa Kız Muallim Mektebine (Bursa Kız Öğretmen Okulu) girdi. 1931 yılında mezun oldu ve babasının da öğretmenlik yapmakta olduğu Eskişehir’e tayin oldu. Eskişehir’de öğretmenlik mesleğini 4.5 yıl yaptı.
Muazzez İlmiye Çığ, 15 Şubat 1936 tarihinde Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji kısmına kaydoldu. Nazi Almanyası’ndan Türkiye’ye iltica etmiş olan ve Ankara Üniversitesinde dersler veren Prof. Dr. Hans Gustav Guterbock’dan Hitit Lisanı ve Kültürü derslerini, Prof. Dr. Benno Landsberger’den Sümer ve Akad Lisanları ve Mezopotamya Kültürü derslerini aldı. 1940 yılında Ankara Üniversitesinden mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Yapıtları Müzesi Çivi yazılı Dokümanlar Arşivine uzman olarak atandı.
Muazzez İlmiye Çığ, birebir yıl Kemal Çığ ile evlenmişti. Müzede çalıştığı 31 yıl boyunca meslektaşı Hatice Kızılyay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan Sümer, Akad ve Hitit lisanlarında yazılmış on binlerce tableti temizleyip, sınıflandırıp numaralandırdı, 74 bin tabletten oluşan çivi yazılı evraklar arşivini oluşturdu, 3 bin tabletin kopyasını yapıp katalog halinde yayımladı.
1957’de Münih’teki Oryantalistler Kongresi’ne katılan Muazzez İlmiye Çığ, 1960’ta Heidelberg Üniversitesinde 6 aylık bir çalışma yaptı. 1965’te Roma’da sergilenen Hitit standını bu kentten alarak Londra’ya götürdü. 1972’de emekliye ayrıldı.
Emeklilikten sonra bir mühlet yurtdışında yaşayan Muazzez İlmiye Çığ, 1988’de Philadelphia’daki Asuroloji kongresine katıldı. Prof. Kramer’in History Begins at Sumer isimli kitabını Türkçeye çevirdi ve kitap 1990’da “Tarih Sümerle Başlar” ismiyle Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine 1993’te çocuklara yönelik Vakit Tüneliyle Sümerlere Seyahat da dahil Sümer ve Hitit kültürlerini tanıtan 13 kitap yazdı.
Muazzez İlmiye Çığ 2000 yılında Fahri Tabip unvanına layık görüldü.
Muazzez İlmiye Çığ’ın özel arşivi Bayan Yapıtları Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’ndadır.